Etomidaat

Stofnaam
Etomidaat
Merknaam
Etomidaat lipuro
ATC code
N01AX07
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Algemeen anestheticum, zonder analgetische eigenschappen. Verhoogt de binding van GABA op de GABAA-receptor en stimuleert hierdoor de remmende werking van GABA op de signaaloverdracht. Gebruik van etomidaat veroorzaakt een daling in plasmacortisol- en aldosteronspiegels die 6–8 uur aanhoudt. Remt specifiek en reversibel de steroïdsynthese in de bijnier. Heeft anticonvulsieve eigenschappen. Werking: effect binnen 10–60 seconden, de anesthesie houdt 3–5 minuten aan.

Farmacokinetiek bij kinderen

Etomidaat heeft geen analgetisch effect. Voor een goede analgesie moet vóór de inductie met etomidaat een analgeticum worden toegediend, zoals fentanyl. Het effect duurt ongeveer 4 tot 5 minuten. De farmacokinetiek van etomidaat is onderzocht bij kinderen. Een onderzoek uitgevoerd bij 12 kinderen (leeftijd 7-13 jaar, gewicht 22-48 kg) rapporteerde een gemiddeld totaal verdelingsvolume (4,0 L/kg), vergelijkbaar met dat van volwassenen (zie tabel 1). Etomidaat is lipofiel en het metabolisme is afhankelijk van de leveresteraseactiviteit (hydrolyseert de geneesmiddelen tot een carboxylzuur en een ethanoluitgangsgroep). De carboxylaatmetaboliet wordt voornamelijk uitgescheiden in de urine en in mindere mate in de gal (SmPC Etomidaat Lipuro)). De klaring van het geneesmiddel per gewicht was bij kinderen ongeveer 58% hoger dan bij volwassenen, maar dit geldt voor oudere kinderen. Deze gegevens wijzen erop dat kinderen hogere doses nodig hebben dan volwassenen (Dennhart 2020).

 

Leeftijd

Dosis (mg/kg)

Klaring (L/min/kg)

Vdcentraal (L/kg)

Vdperifeer (L/kg)

Vd,ss

(L/kg)

Vdtotaal schijnbaar 
(L/kg)

Vd (L/kg)

T1/2β (min)

Ref.

Volwassenen
Leeftijd 28-52 jr
Gewicht 46-72kg

0,3

0,0109

0,27

  

2,5

4,1

    

Sfez et al. 1990
           

4,5

180-300ᶻ

KNMP

Kinderen
Leeftijd: gem 9,6 years (SD 2)
Gewicht: gem 31 kg (SD 8,5))

0,4

0,0172

0,66

  

2,8

4,0

  

175

Sfez et al.1990

Kinderen - 4 jt, 16kg
Leeftijd: mediaan 4 years (0,53-13,21)
Gewicht: 15,7 kg (7,5-52)

0,3

CL1 0,031; CL2 0,04; CL3 0,025

0,136

V2 0,157; V3 1,13

1,423b

      

Lin et al. 2012

Neonaten -Zuigelingen
Leeftijd; mediaan 3,35 mnd (8d – 11,74 mnd)
Gewicht: 4,98 kg (2,5-8,35)

0,3

0,017

0,135

0,326

0,461b

      

Su et al. 2015

ᶻ Range,ꙺ Data afkomstig van popPK model en Vd of Cl. Vd,ss = V1+V2+V3.

Label dosisadvies Kinderformularium

Dosering tot 0,4 mg/kg/dosis: On-label
Dosering> 0,4 mg/kg: Off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Algehele anesthesie:
≥ 6 maanden: 0,3-0,4 mg/kg.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Inj.vlst. 2 mg/ml
Inj.emulsie 2 mg/ml

Ongewenste hulpstoffen

  • Etomidaat Lipuro bevat sojaolie
  • Hypnomidate bevat propyleenglycol. 

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Anaesthesie: inductie
  • Intraveneus
    • a terme neonaat
      [3] [6] [7] [8]
      • 0,2 - 0,4 mg/kg/dosis, bolus in 15-60 sec. éénmalig voor intubatie.
    • 1 maand tot 6 maanden
      [5] [6] [7] [8]
      • 0,2 - 0,4 mg/kg/dosis, bolus in 15-60 sec. éénmalig voor intubatie.
    • 6 maanden tot 18 jaar
      [3]
      • 0,3 - 0,4 mg/kg/dosis, bolus in 15-60 sec.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

Bijwerkingen bij kinderen

Spiertrekkingen door subcorticale ontremming. Hemodynamisch stabiel. Adenocortiale suppressie bij langdurig gebruik.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): verlaagde cortisolspiegel. Dyskinesie.

Vaal (1-10%): myoclonus. Pijn in het verloop van de ader, hypotensie. Apneu, hyperventilatie, stridor. Braken, misselijkheid. Huiduitslag.

Soms (0,1-1%): bradycardie, extrasystole, ventriculaire extrasystolen, hypertensie. Flebitis. Hypoventilatie, hik, hoesten. Speekselvloed. Hypertonie, onwillekeurige spiercontracties, nystagmus. Erytheem. Spierrigiditeit. Pijn op de injectieplaats. Postprocedurele/operatieve misselijkheid. Vertraagd herstel van de anesthesie.

Verder zijn gemeld: volledig AV-blok, hartstilstand. Ademhalingsdepressie, bronchospasme (waaronder met fataal verloop). Overgevoeligheid (waaronder anafylactische en anafylactoïde reacties en shock). Convulsies (incl. grand mal). Shock, tromboflebitis (oppervlakkige en diepveneuze trombose). Trismus. Urticaria, Stevens-Johnsonsyndroom.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

bekende overgevoeligheid voor soja of pinda (etomidaat Lipuro).

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Altijd in combinatie met corticosteroiden in verband met bijniersuppressie door etomidaat (ook al bij eenmalige toediening.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Combinatie met analgetica is noodzakelijk omdat etomidaat geen analgetische eigenschappen heeft.

De inductie kan gepaard gaan met een lichte en voorbijgaande daling in bloeddruk door afname van de perifere vaatweerstand; bij verzwakte patiënten kan meer uitgesproken hypotensie optreden.

Voorzichtig zijn bij ouderen en patiënten met hartfalen omdat met name bij hoge doses de hartfunctie kan afnemen.

Als de patiënt onder ernstige stress staat, vooral bij bijnierschorsinsufficiëntie (bv. bij sepsis) kan een exogeen cortisol (bv. 50–100 mg hydrocortison) nodig zijn om de daling in plasmaconcentraties van cortisol op te vangen. ACTH is niet zinvol. Vermijd herhaalde toediening, of toediening per continu infuus, van etomidaat om langdurige onderdrukking van endogeen cortisol en aldosteron te voorkomen.

Wees voorzichtig bij patiënten in kritieke toestand, bv. patiënten met sepsis.

Spiertrekkingen en pijn in de vene kunnen grotendeels worden voorkomen met een lage i.v.-dosering van fentanyl en/of diazepam, 1–2 minuten voor de inductie met etomidaat.

Bij levercirrose de dosis verlagen; controleer de patiënt zorgvuldig, omdat leverfunctiestoornissen kunnen optreden bij propyleenglycolbevattende preparaten.

Controleer de patiënt nauwkeurig bij een verminderde nierfunctie, omdat nierfunctiestoornissen (incl. acute tubulaire necrose of acuut nierfalen) kunnen optreden bij propyleenglycolbevattende preparaten.

Etomidaat-lipuro: bij voorkeur niet toedienen aan patiënten met erfelijke afwijkingen van de haem-biosynthese, omdat in dieren is aangetoond dat er sprake is van een porfyrogeen potentieel.

Gedurende circa 24 uur na toediening niet autorijden of machines bedienen.

 

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Niet beoordeeld:
Sedativa en opioïden kunnen het hypnotische effect van etomidaat versterken. Bij combinatie met deze middelen dient de dosering van etomidaat te worden verlaagd.

Het kan het effect van bloeddrukverlagende middelen versterken.

Bij combinatie met intraveneuze toediening van fentanyl kan de klaring en het verdelingsvolume met een factor 2-3 dalen zonder dat de halfwaardetijd verandert; de dosering van etomidaat moet bij combinatie met fentanyl mogelijk worden verlaagd.

ALGEMENE ANAESTHETICA

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

GEHALOGENEERDE KOOLWATERSTOFFEN

Desfluraan

Suprane
N01AB07

Isofluraan

Sedaconda
N01AB06

Sevofluraan

Sevorane
N01AB08
BARBITURATEN

Thiopental

Pentothal
N01AF03
OPIOIDE ANAESTHETICA

Alfentanil

Rapifen
N01AH02
N01AH01

Remifentanil

Ultiva
N01AH06

Sufentanil

Sufenta, Dzuveo
N01AH03
OVERIGE ALGEMENE ANAESTHETICA

Esketamine

Ketanest S
N01AX14
N01AX11

Propofol

Diprivan, Propofol Lipuro
N01AX10

Referenties

  1. Rademaker C.M.A. et al, Geneesmiddelen-Formularium voor Kinderen, 2007
  2. Den Brinker M et al, One single dose of etomidate negatively influences adrenocortical performance for at least 24h in children with meningococcal sepsis., Intensive Care Med, 2008, Jan 34(1), 163-8
  3. B.Braun Melsungen AG, SmPC Etomidaat Lipuro (RVG 19122) 28-04-2022, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  4. Forman SA., Clinical and molecular pharmacology of etomidate, Anesthesiology, 2011, 114(3), 695-707
  5. Sfez M, et al., Comparaison de la pharmacocinétique de l'étomidate chez l'enfant et chez l'adulte. , Annales Françaises d'Anesthésie et de Réanimation., 1990, 9(2), 127-31
  6. Su F, et al., Population pharmacokinetics of etomidate in neonates and infants with congenital heart disease., Biopharm Drug Dispos., 2015, 36(2), 104-14
  7. Kay B., A clinical assessment of the use of etomidate in children, Br J Anaesth, 1976, 48(3), 207-11
  8. Dennhardt N, et al., Effect of etomidate on systemic and regional cerebral perfusion in neonates and infants with congenital heart disease: A prospective observational study., Paediatr Anaesth, 2020, 30(9), 984-9
  9. Informatorium Medicamentorum , (Interacties, verminderde nierfunctie), Geraadpleegd 28 juni 2024
  10. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, bijwerkingen, waarschuwingen en voorzorgen, contra-indicaties), Geraadpleegd 28 juni 2024

Wijzigingen

  • 04 juli 2024 16:34: De beschikbare wetenschappelijk literatuur over de toepassing van etomidaat bij neonaten is beoordeeld in het kader van het NEODOSE project. Dit heeft geleid tot de aanpassing van het doseeradvies voor a terme neonaten.

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering