Teicoplanine

Stofnaam
Teicoplanine
Merknaam
Targocid
ATC code
J01XA02
Doseringen

Therapeutic Drug Monitoring
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Teicoplanine is een glycopeptide antibacterieel middel. Het remt de peptidoglycaansynthese door specifieke binding aan residuen van D-alanyl-D-alanine. Hiermee verstoort het de biosynthese van de bacteriële celwand op een andere manier dan bv. de β-lactamantibiotica.

Doorgaans gevoelig zijn:

  • Aeroob Gram-positief: Corynebacterium jeikeium, Enterococcus faecalis, Staphylococcus aureus (incl. meticilline-resistente stammen; 'MRSA'), Streptococcus agalactiae, Streptococcus dysgalactiae (subsp. equisimilis), Groep C en G streptokokken, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, streptokokken in de Viridans-groep.
  • Anaeroob Gram-positief: Clostridioides difficile en Peptostreptococcus spp.

(Verworven) resistentie kan een probleem zijn bij:

  • Aeroob Gram-positief: Enterococcus faecium, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus haemolyticus en Staphylococcus hominis.

Inherent resistent zijn:

Alle Gram-negatieve bacteriën;
Overig: Chlamydia spp., Chlamydophila spp., Legionella pneumophila en Mycoplasma spp.

Farmacokinetiek bij kinderen

Oraal toegediende teicoplanine wordt niet geabsorbeerd uit het maagdarm kanaal. (SmpC Targocid)

Uit de studies van Reed et al. en Dufort et al. blijkt dat de klaring van teicoplanine bij kinderen jonger dan 12 jaar hoger is dan die bij volwassenen. Klaring bij kinderen < 12 jaar is zeer variabel; range 29 – 51 ml/uur/kg.

Lukas et al. suggereert dat teicoplanine bij kinderen < 1 jaar (N = 4) mogelijk een lagere klaring en verdelingsvolume heeft dan bij kinderen > 1 jaar (N = 16). Deze waarden bij kinderen < 1 jaar bedragen respectievelijk 0,09 l/uur en 1,05 l. Bij kinderen > 1 jaar bedragen deze waarden respectievelijk 0,29 l/uur en 3,9 l.

Label dosisadvies Kinderformularium

On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Infecties:
0-1 mnd: start 16 mg/kg in 1 dosis, onderhoud 8 mg/kg/dag
2 mnd-11 jaar: 10 mg/kg elke 12 uur voor eerste 3 doses, daarna 6-10 mg/kg/dag
≥12 jaar: 400 mg elke 12 uur voor eerste 3 doses, daarna 6 mg/kg/dag
C. difficile infectie:
≥12 jaar: 200-400 mg/dag in 2 doses.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Poeder voor inj.vlst. 200 mg + 3 ml oplosm, 400 mg + 3 ml oplosm.
NB: De injectievloeistof kan ook oraal ingenomen worden.

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Therapeutic Drug Monitoring (TDM) aanbeveling
Bacteriele infecties
  • Intraveneus
    • a terme neonaat
      [1] [3] [5] [8] [9]
      • Startdosering: 16 mg/kg/dag in 1 dosis
      • Onderhoudsdosering: 8 mg/kg/dag in 1 dosis
    • 1 maand tot 2 maanden
      [1] [3] [5] [8] [9]
      • Startdosering: 16 mg/kg/dag in 1 dosis
      • Onderhoudsdosering: 8 mg/kg/dag in 1 dosis
    • 2 maanden tot 12 jaar
      [2] [4] [6] [7] [9]
      • Startdosering: 10 mg/kg/dosis elke 12 uur voor de eerste 3 doses.
      • Onderhoudsdosering: 6 - 10 mg/kg/dag in 1 dosis
    • ≥ 12 jaar
      [9]
      • Startdosering: 6 - 12 mg/kg/dosis elke 12 uur voor de eerste 3 doses.
      • Onderhoudsdosering: 6 - 12 mg/kg/dag in 1 dosis
      • Bij ernstige infecties kunnen de start- en onderhoudsdosis worden verhoogd tot 12 mg/kg/dosis.

Clostridium difficile infectie
  • Oraal
    • ≥ 12 jaar
      [9]
      • 200 - 400 mg/dag in 2 doses.
      • Behandelduur:

        7-14 dagen

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR 50-80 ml/min/1.73 m2
Dosisaanpassing is niet nodig

GFR 30-50 ml/min/1.73 m2
Dag 1: geen doseeraanpassing: normale startdosering (1e en 2e dosis van de startdosis serie): 
Dag 2: geen doseeraanpassing: normale startdosering (3e dosis van de startdosis serie)
Dag 3: geen doseeraanpassing: normale onderhoudsdosering 
Dag 4: 50% van de normale onderhoudsdosis 1 x per dag

GFR 10-30 ml/min/1.73 m2
Dag 1: geen doseeraanpassing: normale startdosering (1e en 2e dosis van de startdosis serie): 
Dag 2: geen doseeraanpassing: normale startdosering (3e dosis van de startdosis serie)
Dag 3: geen doseeraanpassing: normale onderhoudsdosering 
Dag 4: 33% van de normale onderhoudsdosis 1 x per dag

GFR < 10 ml/min/1.73 m2
Een algemeen advies kan niet worden gegeven. Per patiënt moet een afweging worden gemaakt tussen het beoogde effect, de risico's van bijwerkingen bij overdosering en therapiefalen bij onderdosering.

Bijwerkingen bij kinderen

Pijn op injectieplaats, thromboflebitis, allergische reacties, hematologische reacties.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vaak (1-10%): koorts, pijn. Erytheem, huiduitslag, jeuk.

Soms (0,1-1%): anafylactische reactie. Bronchospasme. Duizeligheid, hoofdpijn. Gehoorverlies, doofheid, tinnitus, vestibulaire aandoening. Misselijkheid, braken, diarree. Flebitis. Afwijkende bloedwaarden van transaminasen, alkalische fosfatase en creatinine. Leukopenie, trombocytopenie, eosinofilie.

Zelden (0,01-0,1%): abces. 'Red man syndrome' (symptomencomplex met erytheem, jeuk, urticaria, angio-oedeem, hypotensie, tachycardie en dyspneu).

Verder zijn gemeld: convulsies. Anafylactische shock, angio-oedeem, urticaria, geneesmiddelenreactie met eosinofilie en systemische symptomen (DRESS-syndroom), exfoliatieve dermatitis, toxische epidermale necrolyse (TEN), erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom (SJS). Superinfectie (overgroei van niet-gevoelige micro-organismen). (Acuut) nierfalen. Koude rillingen (rigor). Neutropenie, agranulocytose, pancytopenie. Tromboflebitis. Abces op de injectieplaats.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Teicoplanine is een 'reserve' antimicrobieel middel en dient alléén na overleg met een infectioloog/bacterioloog voorgeschreven te worden. Voorzichtigheid is geboden bij overgevoeligheid voor vancomycine. Bij langdurig gebruik, bij nierinsufficiëntie en bij gelijktijdige behandeling met neuro- of nefrotoxische middelen wordt regelmatig onderzoek van bloed, lever-, nier- en gehoorfunctie aangeraden.
Er is een casus van een compleet atrioventriculair blok beschreven [Sharif-Yakan 2013]

 

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Kruisresistentie is mogelijk tussen teicoplanine en de glycopeptide vancomycine. Wees voorzichtig bij overgevoeligheid voor vancomycine in de voorgeschiedenis, omdat ook kruisovergevoeligheid kan bestaan.

Periodiek bloedonderzoek wordt aanbevolen tijdens de behandeling, incl. het volledige bloedbeeld.

Nefrotoxiciteit en nierfalen zijn gemeld. Controleer de nierfunctie als die verminderd is, bij het hoge oplaaddosisregime, bij gebruik van nefrotoxische geneesmiddelen (zie rubriek Interacties), samen of opeenvolgend. Verricht dan ook gehoortesten (zie hieronder). Pas de dosering aan bij een verminderde nierfunctie, omdat teicoplanine renaal wordt uitgescheiden, zie rubriek Doseringen.

Ototoxiciteit is gemeld. Beoordeel en controleer de patiënt bij symptomen van een gehoorstoornis (doofheid en tinnitus) of een stoornis van het binnenoor, vooral bij langdurige behandeling en bij een verminderde nierfunctie. Controleer ook bij gebruik, samen of opeenvolgend, met geneesmiddelen met nefro-/neuro-/ototoxisch potentieel (zie rubriek Interacties). Evalueer de voor- en nadelen van teicoplanine als het gehoor afneemt.

Bij optreden van de eerste tekenen van ernstige bulleuze reacties, zoals progressieve huiduitslag met blaarvorming of mucosale laesies, de behandeling onmiddellijk staken.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Relevant: het effect van VKA's kan worden versterkt, waarschijnlijk door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende de koortsperiode.

Geen interactie: in de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met orale anticonceptiva of met TNF-α-antagonisten.

Niet beoordeeld: de nefrotoxiciteit en ototoxiciteit kunnen toenemen bij combinatie met of volgend op andere ototoxische en/of nefrotoxische middelen, zoals aminoglycosiden, colistine, amfotericine B, ciclosporine, cisplatine en furosemide (zie ook Bw.).

OVERIGE ANTIBACTERIELE MIDDELEN

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

GLYCOPEPTIDEN

Dalbavancine

Xydalba
J01XA04

Vancomycine

Vancocin
J01XA01
POLYMYXINES

Colistine

Colistin, Colobreathe, Tadim, Kolneb
J01XB01
STEROIDE ANTIBACTERIELE MIDDELEN

Fusidinezuur

Fucidin
J01XC01
NITROFURAANDERIVATEN

Nitrofurantoine

Furabid, Furadantine MC
J01XE01
OVERIGE ANTIBACTERIELE MIDDELEN

Daptomycine

Cubicin
J01XX09

Fosfomycine

Monuril, Fomicyt
J01XX01
J01XX08

Referenties

  1. Degraeuwe PL, et al, Use of teicoplanin in preterm neonates with staphylococcal late-onset neonatal sepsis., Biol Neonate, 1998, 73, 287-94
  2. Dufort G, et al, Teicoplanin pharmacokinetics in pediatric patients., Pediatr Infect Dis J, 1996, 15, 494-8
  3. Fanos V, et al, A review of teicoplanin in the treatment of serious neonatal infections, Eur J Pediatr, 1997, 156, 423-7
  4. Lukas JC, et al, Pharmacokinetics of teicoplanin in an ICU population of children and infants., Pharm Res, 2004, 21, 2064-71
  5. Möller JC, et al, Comparison of vancomycin and teicoplanin for prophylaxis of sepsis with coagulase negative staphylococci (CONS) in very low birth weight (VLBW) infants., J Perinat Med., 1997, 25, 361-7
  6. Reed MD, et al, The pharmacokinetics of teicoplanin in infants and children., J Antimicrob Chemother, 1997, 39, 789-96
  7. Tarral E, et al, Pharmacokinetics of teicoplanin in children., J Antimicrob Chemother., 1988, Jan;21 Suppl A, 47-51
  8. Yalaz M, et al, Experience with teicoplanin in the treatment of neonatal staphylococcal sepsis, J Int Med Res, 2004, 32, 540-8
  9. Sanofi-aventis Netherlands B.V, SmPC Targocid (RVG 13473) 12-11-2018, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  10. Sharif-Yakan A et al. , Complete heart block in a patient with acute lymphoblastic leukaemia: teicoplanin as a possible cause and review of literature, J Clin Pharm Ther, 2013, Apr;38(2), 156-8
  11. Informatorium Medicamentorum, (Interacties, Verminderde nierfunctie), Geraadpleegd 21 juni 2024
  12. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 21 juni 2024

Wijzigingen

  • 12 augustus 2022 13:19: De dosisaanpassing bij verminderde nierfunctie bij GFR 10-30 ml/min/1.73 m2 is aangepast onaar analogie van het gewijzigde KNMP advies bij verminderde nierfunctie bij volwassenen.
  • 13 oktober 2017 08:51: Correctie: aanpassing bij nierfunctiestoornissen vanaf dag 4 ipv gift 4
  • 30 januari 2015 16:14: De literatuur over de toepassing van teicoplanine bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot een wijziging van het doseeradvies bij kinderen met infecties. Verder is de indicatie Clostridium difficile infectie toegevoegd.

Overdosering