Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Farmacokinetiek bij kinderen

De volgende farmacokinetische parameters zijn gevonden (Haig et al. 2001, Ouellet et al. 2001, Tallian et al. 2004):

	Enkele dosis	Enkele dosis	Steady state
Leeftijd	1 mnd-4 jaar	5-12 jaar	1 maand-13 jaar
Cmax (µg/ml)	3,7 ± 1,3 (10 mg/kg)	4,5 ± 1,2 (10 mg/kg)	2,6 ± 1,7 (gem. 17 mg/kg/dag)
Tmax (uur)	2,1 ± 0,9	2,5 ± 0,9	1,6 ± 1,0
t½ (uur)	4,3 ± 1,7	4,7 ± 0,6	5,5 ± 0,8
Cl/F (ml/min/kg)	6,0 (2,3-13,5)	4,0 (1,7-7,5)	8,3 ± 4,7 (2,0-18,7)
Vd/F (l/kg)	2,7 (1,07-6,26)	1,8 (1,08-2,90)	3,0 (2,5-4,1)

Jongere kinderen hebben een hogere klaring en een groter verdelingsvolume, waardoor jongere kinderen hogere doses nodig kunnen hebben. Het is echter niet aangetoond dat de plasmaconcentratie een voorspeller is van het effect. Gabapentine wordt op basis van individuele tolerantie en werkzaamheid gedoseerd.

Label dosisadvies Kinderformularium

Neuropathische pijn: Off-label
Epilepsie: On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Ongewenste hulpstoffen

Propyleenglycol, in de drank 50 mg/ml, bij een nier- of leverfunctiestoornis alleen gebruiken met extra controle op achteruitgang. Wees voorzichtig met propyleenglycol, in de drank 50 mg/ml, bij zuigelingen < 4 weken, zeker in combinatie met andere middelen die een substraat van alcoholdehydrogenase, zoals propyleenglycol of ethanol, bevatten.

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Neuropathische pijn en andere neuropathische symptomen

Oraal 1 maand tot 18 jaar [1] [3] [4] [9] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [20] Dag 1 en 2:   5 mg/kg/dag in 1 dosis, voor het naar bed gaan Dag 3 en 4: 10 mg/kg/dag in 2 doses Dag 5:        15 mg/kg/dag in 3 doses. Na dag 5 titreren op geleide van effect. Maximaal 35 mg/kg/dag in 3 doses BIj stoppen: dosering langzaam over 1 week afbouwen.  Het effect bij neuropathische pijn is in één studie (Brown 2016) en diverse case-reports aangetoond. Gabapentine kan in individuele gevallen uitkomst bieden bij neuropathische pijn, waarbij andere opties niet effectief zijn gebleken. Gabapentine dient voorgeschreven te worden door een specialist met ervaring op het gebied van neuropathische pijn bij kinderen. De dosis dient individueel vastgesteld te worden.

Epilepsie

Oraal 3 jaar tot 12 jaar [2] [6] [7] [8] [10] [11] [18] [19] [20] Startdosering: 10 - 15 mg/kg/dag in 3 doses. Onderhoudsdosering: Startdosering in circa 3 dagen ophogen tot 15 - 50 mg/kg/dag in 3 doses. Max: 70 mg/kg/dag. Effectieve dosering ligt meestal tussen 25 en 40 mg/kg/dag, jongere kinderen kunnen hogere doses nodig hebben. Het doseerinterval tussen twee doses mag niet langer zijn dan 12 uur. Bij stoppen: de dosering langzaam afbouwen in 1 week.  12 jaar tot 18 jaar [6] [8] [11] [19] Startdosering: Dag 1: 300 mg/dag in 1 dosis, Dag 2: 600 mg/dag in 2 doses, Dag 3: 900 mg/dag in 3 doses. Onderhoudsdosering: zo nodig op geleide van effect verder ophogen tot max. 3600 mg/dag. Bij stoppen: dosering langzaam verlagen in 1 week.   Het doseerinterval tussen twee doses mag niet langer zijn dan 12 uur. Alternatief opbouwschema: start 900 mg/dag in 3 doses, op geleide van effect zo nodig elke 2-3 dagen ophogen met 300 mg/dag tot max. 3600 mg/dag.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

• Bij creatinineklaring 50-80 mL/min/1,73 m2:  66,7% van de normale keerdosis en doseerinterval 8 uur
• Bij creatinineklaring 30-50 mL/min/1,73 m2: 33% van de normale keerdosis en doseerinterval 8 uur
• Bij creatinineklaring 10-30 mL/min/1,73 m2: 16,7% van de normale keerdosis en doseerinterval 8 uur
• Bij creatinineklaring < 10 mL/min/1,73 m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven

1. Opbouwfase: keerdosering aanpassen, frequentie zoals normaal in opbouwfase
2. Bij een klaring boven de 60 ml/min, kan eventueel dezelfde dosering worden aangehouden als bij een normale nierfunctie. Dit conform de Amerikaanse productinformatie.
3. Behalve in de opbouwfase, heeft een 3 maal daagse toediening van gabapentine de voorkeur om een stabiele spiegel te behalen. De halfwaardetijd neemt echter toe waardoor gabapentine bij een verminderde nierfunctie in de onderhoudsfase ook in 1 of 2 doses gegeven kan worden.

Informatie
Bij verminderde nierfunctie nemen halfwaardetijd en AUC van gabapentine toe en nemen plasmaklaring en renale klaring af. Hierdoor is het risico op bijwerkingen verhoogd

Klinische gevolgen
Bijwerkingen zijn onder andere slaperigheid, duizeligheid, ataxie, moeheid en koorts.

Bijwerkingen bij kinderen

Vaak (1-10%): luchtweginfectie, middenoorontsteking, convulsies en bronchitis. Agressief gedrag en hyperkinesie (SmPC).

Verder zijn vijandigheid, emotionele labiliteit en toename van epileptische aanvallen gemeld (Appleton 1999 and 2001, Mills JKA 2012, Tallian 2004, SmPC).

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): slaperigheid, duizeligheid, ataxie, virale infectie, vermoeidheid, koorts.

Vaak (1-10%): longontsteking, luchtweginfectie, (urineweg)infectie, vermoeidheid, verwarring, angst, depressie, gewichtstoename, anorexia, toename eetlust, amnesie, hoofdpijn, slapeloosheid, tremor, dysartrie, nystagmus, paresthesie, hypo-esthesie, convulsies, veranderde reflexen, diplopie, amblyopie, hoge bloeddruk, vasodilatatie, hoesten, maag-darmklachten, gingivitis, huiduitslag, jeuk, artralgie, asthenie, influenzasyndroom, spier- en rugpijn, spierschokken, gezichtsoedeem, erectiestoornis, leukopenie, purpura, letsels.

Soms (0,1-1%): hypokinesie, bewegingsafwijkingen waaronder choreoathetosis, dyskinesie, dystonie; allergische reacties, hyperglykemie (met name bij diabetici), agitatie, geestelijke aftakeling, hartkloppingen, slikstoornis, (perifeer) oedeem, stijging leverfunctiewaarden en bilirubine, vallen.

Zelden (< 0,1%): palpitaties, hypoglykemie (met name bij diabetici), bewustzijnsverlies, ademhalingsdepressie.

Verder is gemeld: tinnitus, pancreatitis, hepatitis, geelzucht, trombocytopenie, overgevoeligheidssyndroom, anafylaxie, hyponatriëmie, hallucinaties, suïcidale ideeën, geneesmiddelafhankelijkheid, angio-oedeem, erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse, alopecia, toxicodermie met eosinofilie en systemische verschijnselen (DRESS), rabdomyolyse, myoclonus, acuut nierfalen, urine-incontinentie, hypertrofie van de borsten, gynaecomastie, seksuele disfunctie (incl. veranderingen in libido, ejaculatiestoornissen, anorgasmie) onttrekkingsverschijnselen (angst, slapeloosheid, misselijkheid, pijn, transpiratie, tremor, hoofdpijn, depressie, abnormaal voelen, duizeligheid en malaise), pijn op de borst; verhoogde creatinekinasespiegel in het bloed; bij patiënten die hemodialyse ondergaan myopathie met verhoogde creatinekinasespiegel. Plotseling overlijden is gemeld zonder een oorzakelijk verband met gabapentine.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

• Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
• Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Na te streven dalspiegel bij kinderen (NVZA TDM gabapentine): 2 – 20 mg/l

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Controleer op ernstige cutane bijwerkingen (SCAR) zoals Stevens-Johnson-syndroom (SJS), toxische epidermale necrolyse (TEN) en toxicodermie met eosinofilie en systemische verschijnselen (DRESS); deze kunnen levensbedreigend of fataal zijn. Informeer patiënten over de symptomen. Bij optreden van symptomen de behandeling onmiddellijk staken en een alternatieve behandeling overwegen. Na optreden van een SCAR de behandeling met gabapentine niet meer hervatten.

Tijdens behandeling controleren op suïcidaal gedrag. Overweeg om bij optreden van suïcidaal gedrag de behandeling te staken.

Bij ontwikkeling van pancreatitis overwegen de behandeling te staken.

Wees voorzichtig bij epilepsie met verschillende typen aanvallen zoals bij primair gegeneraliseerde aanvallen (waaronder absences), omdat gabapentine bij sommige patiënten deze aanvallen kan versterken.

De kans op ernstige ademhalingsdepressie is groter bij gebruik van opioïden en andere middelen die het centrale zenuwstelsel dempen, bij ouderen en bij patiënten met een verstoorde ademhalingsfunctie of luchtwegaandoening, neurologische aandoening of nierinsufficiëntie; aanpassing van de dosering kan bij deze patiënten nodig zijn.

Bij ouderen (> 65 j.) is gabapentine niet systematische onderzocht en lijken slaperigheid, perifeer oedeem en asthenie vaker op te treden. De effecten op het leren en de ontwikkeling van kinderen en adolescenten zijn niet onderzocht.

Het risico van verkeerd gebruik, misbruik en afhankelijkheid vooraf aan het voorschrijven evalueren; wees voorzichtig bij een voorgeschiedenis van misbruik en afhankelijkheid. Controleer tijdens behandeling op symptomen hiervan, zoals ontwikkeling van tolerantie, gebruik van hogere doses dan voorgeschreven en 'drug seeking'-gedrag.

Bij staken van de behandeling de dosering geleidelijk gedurende minimaal 1 week onafhankelijk van de indicatie, afbouwen om rebound of status epilepticus te voorkomen. Kort na staken kunnen onthoudingsverschijnselen optreden, meestal binnen 48 uur. Het optreden van onthoudingsverschijnselen na staken kan wijzen op geneesmiddelafhankelijkheid. Informeer de patiënt hierover bij het begin van de behandeling.

Dit middel kan invloed hebben op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. Raadpleeg ‘Rij Veilig met Medicijnen’ van het IVM.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Gabapentine heeft geen enzyminducerend of enzyminhiberend effect.

Niet beoordeeld:
Gelijktijdige toediening van aluminium- of magnesiumhydroxidehoudende antacida verlaagt de biologische beschikbaarheid met max. 24%; de fabrikant adviseert inname met een tussenpoos van ten minste 2 uur.

Orale toediening van morfine kan de AUC met ong. 44% verhogen.

Bij combinatie met middelen die het centraal zenuwstelsel dempen kan ademhalingsdepressie optreden.

• ZENUWSTELSEL
• ANTI-EPILEPTICA

ANTI-EPILEPTICA

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

BARBITURATEN EN VERWANTE VERBINDINGEN
	Fenobarbital	N03AA02
	Primidon Mysoline	N03AA03

HYDANTOINEDERIVATEN
	Fenytoine Diphantoine, Epanutin	N03AB02

SUCCINIMIDEDERIVATEN
	Ethosuximide Ethymal	N03AD01

BENZODIAZEPINEDERIVATEN
	Clonazepam Rivotril	N03AE01

CARBOXAMIDEDERIVATEN
	Carbamazepine Tegretol	N03AF01
	Oxcarbazepine Trileptal	N03AF02
	Rufinamide Inovelon	N03AF03

VETZUURDERIVATEN
	Valproïnezuur (natriumvalproaat) Depakine, Orfiril	N03AG01
	Vigabatrine Sabril	N03AG04

OVERIGE ANTI-EPILEPTICA
	Brivaracetam Briviact	N03AX23
	Cannabidiol Epidyolex	N03AX24
	Felbamaat Taloxa	N03AX10
	Fenfluramine Fintepla	N03AX26
	Lacosamide Vimpat	N03AX18
	Lamotrigine Lamictal	N03AX09
	Levetiracetam Keppra, Kevesy, Matever	N03AX14
	Perampanel Fycompa	N03AX22
	Pregabaline Lyrica	N03AX16
	Stiripentol Diacomit	N03AX17
	Sultiam Ospolot	N03AX03
	Topiramaat Topamax	N03AX11
	Zonisamide Zonegran	N03AX15

Referenties

1. Gallowy KS et al, Pain and symptom control in terminally ill children, Pediatr Clin North Am, 2000, 47, 711-46.
2. Haig GM, et al, Single-dose gabapentin pharmacokinetics and safety in healthy infants and children, J Clin Pharmacol, 2001, 41, 507-14
3. Hauer JM, et al, Gabapentin successfully manages chronic unexplained irritability in children with severe neurologic impairment., Pediatrics, 2007, 119, 519-22.
4. Lauder GR, et al, Neuropathic pain following multilevel surgery in children with cerebral palsy: a case series and review, Paediatr Anaesth, 2005, 15, 412-20
5. Tallian KB, et al, Pharmacokinetics of gabapentin in paediatric patients with uncontrolled seizures., J Clin Pharm Ther, 2004, 29, 511-5
6. Phizer BV, SmPC Neurontin (RVG 22481) 18 sept 2014, Geraadpleegd 25 okt 2014
7. Gatti G et al. , Plasma gabapentin concentrations in children with epilepsy: influence of age, relationship with dosage, and preliminary observations on correlation with clinical response., Ther Drug Monit., 2003, 25(1), 54-60
8. Mills JKA et al. , Retention rate of gabapentin in children with intractable epilepsies at 1 year., Seizure, 2012, 21, 28-31
9. Anghelescu DL et al. , Neuropathic pain during treatment for childhood acute lymphoblastic leukemia., Pediatr Blood Cancer., 2011, 57(7), 1147-53
10. Appleton R et al., Gabapentin as add-on therapy in children with refractory partial seizures: a 12-week multicenter, double-blind, placebo-controlled study., Epilepsia. , 1999, 40, 1147-1154
11. Nonoda Y et al. , The efficacy of gabapentin in children of partial seizures and the blood levels., Brain Dev, 2013, 36(3), 194-202
12. Hauer JM et al., Treatment with gabapentin associated with resolution of apnea in two infants with neurologic impairment., J Palliat Med., 2013, Apr;16(4)
13. Edwards L et al. , Gabapentin Use in the Neonatal Intensive Care Unit., J Pediatr., 2016, 169, 310-2
14. Boesen ML et al. , Newborn with severe epidermolysis bullosa: to treat or not to treat? , BMJ Case Rep., 2016
15. Allegaert K, et al., Gabapentin as part of multimodal analgesia in a newborn with epidermolysis bullosa. , Paediatr Anaesth., 2010, 20(10), 972-3
16. Haney AL et al. , Gabapentin therapy for pain and irritability in a neurologically impaired infant., Pharmacotherapy, 2009, 29(8), 997-1001
17. Brown SC et al. , A randomized controlled trial of amitriptyline versus gabapentin for complex regional pain syndrome type I and neuropathic pain in children., Scand J Pain, 2016, 13, 156-63
18. Shapiro DY et al. , Gabapentin as add-on therapy for refractory partial seizures in children 1-36 months of age: a novel short-term, placebo-controlled trial., Epilepsia., 2000, 41(7), 106
19. Appleton R et al. , Gabapentin as add-on therapy with refractory partial seizures: a 24-week, multicenter, open-label study., Dev Med Child Neurol., 2001, 43(4), 269-73
20. Ouellet D et al., Population pharmacokinetics of gabapentin in infants and children, Epilepsy Res, 2001, 47(3), 229-41
21. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 9-11-2024
22. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 9-11-2024

Wijzigingen

• 15 maart 2021 09:53: ref.deleted
• 31 maart 2020 17:02: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van gabapentine bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot de toevoeging van PK data, de uitbreiding van de leeftijdsgroep bij toepassing bij epilepsie en de toevoeging van bijwerkingen bij kinderen.
• 19 maart 2015 09:10: De klinische gevolgen bij nierfunctiestoornissen zijn toegevoegd.

Therapeutic Drug Monitoring

https://tdm-monografie.org/monografie/gabapentine

Overdosering