Propofol

Stofnaam
Propofol
Merknaam
Diprivan, Propofol Lipuro
ATC code
N01AX10
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Propofol is een kortwerkend i.v. anestheticum. Versterkt waarschijnlijk de remmende werking van GABA op de signaaloverdracht. Heeft ook een anti-emetisch effect. Propofol verlaagt de cerebrale doorbloeding, intracraniële druk en het cerebrale metabolisme. Werkingsduur: inslapen binnen 1 minuut; duur van de anesthesie is 10 min tot ca. 1 uur (afhankelijk van dosering en comedicatie).

Farmacokinetiek bij kinderen

Bij (premature) neonaten zijn na een IV bolus van 3 mg/kg de volgende mediane (range) farmacokinetische parameters gevonden (Allegaert, de Hoon et al. 2007, Allegaert, Peeters, et al. 2007):

Cl (ml/min/kg) 13,6 (3,7-78,2)
Vd (l/kg) 3,7 (1,33-7,96)

Bij oudere kinderen (4 maanden tot 12 jaar) zijn de volgende gemiddelde farmacokinetische parameters gevonden (Murat et al. 1996, Raoof et al. 1995, Saint-Maurice et al. 1989):

t½ (min) 100-141
Cl (ml/min/kg) 30,6-49
Vd (l/kg) 2,4-10,9

Label dosisadvies Kinderformularium

Algemene anesthesie:
Inductie: On-label
Onderhoud: On-label. Dosering < 9 mg/kg/uur: Off-label

 

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Algemene anesthesie:
Inductie algemene anesthesie:
1 mnd- < 8 jr: 2,5 - 4 mg/kg
>8jr: 2,5 mg/kg.
Bij kinderen met een verhoogd risico (ASA III en IV) wordt een lagere dosering aanbevolen.
Onderhoud anesthesie: kinderen: 9-15 mg/kg/uur continu infuus

Sedatie op de IC: Niet geregistreerd voor kinderen.

 

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Inj.emulsie 10 mg/ml; 20 mg/ml
Inj.emulsie "lipuro" 10 mg/ml
Inj.emulsie "MCT/LCT" 10 mg/ml

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Anaesthesie: inductie
Anesthesie, algemeen
  • Intraveneus
    • 1 maand tot 18 jaar
      [8]
      • Startdosering: 2 - 3,5 mg/kg/dosis, bolus in 40-80 sec.
      • Onderhoudsdosering: 9 - 15 mg/kg/uur, continu infuus. Dosis onderhoud afhankelijk van de anesthesie.
      • Gebruik gedurende langere tijd (>6 uur)wordt afgeraden.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Bij gebruik als sedativum bij kinderen jonger dan 16 jaar zijn ernstige bijwerkingen, zoals metabole acidose, hyperlipidemie, rabdomyolyse en hartfalen gemeld, soms met fatale afloop. Dit trad vooral op bij kinderen met luchtweginfecties bij wie een hogere dosering dan die voor volwassenen werd gegeven.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Bij meer dan 10% van de patiënten: lokale pijn tijdens inductie.

Bij 1-10%: bradycardie, voorbijgaande hypotensie, tijdens de inductie voorbijgaande apneu, tijdens het ontwaken hoofdpijn, misselijkheid en braken en bij kinderen opvliegers en onthoudingsverschijnselen.

Zeer vaak (> 10%): lokale pijn bij inductie.

Vaak (1-10%): hypotensie, bradycardie (geïsoleerde meldingen van progressie tot asystolie zijn beschreven). Tijdelijke apneu tijdens inductie. Tijdens het ontwaken: hoofdpijn, misselijkheid en braken.

Soms (0,1-1%): trombose, flebitis.

Zelden (0,01-0,1%): epileptiforme bewegingen, incl. convulsies en opisthotonus (kan voorkomen tijdens de inductie, anesthesie én tijdens het ontwaken).

Zeer zelden (< 0,01%): anafylaxie (mogelijk met angio-oedeem, bronchospasme, erytheem, hypotensie). Postoperatieve bewusteloosheid. Longoedeem. Pancreatitis. Postoperatieve koorts. Seksuele ontlading. Verkleuring van de urine (meestal groen, na langdurige toediening). Na accidentele extravasculaire toediening: lokale pijn, zwelling, weefselnecrose.

Verder zijn gemeld: hartaritmie, hartfalen, Brugada-syndroom-type ECG. Ademhalingsdepressie (dosisafhankelijk). Euforische stemming, seksuele ontremming, misbruik. Onwillekeurige bewegingen. Hepatomegalie. Rabdomyolyse. Nierfalen. Metabole acidose, hyperkaliëmie, hyperlipidemie.

Combinaties van enkele bijwerkingen kunnen gezamenlijk voorkomen in het kader van het 'propofol-infusiesyndroom', vooral bij ernstig zieke patiënten die vaak meerdere risicofactoren hebben voor het ontwikkelen van deze bijwerkingen. Als onderdeel hiervan worden gezien: aritmieën, het Brugada-type ECG, hartfalen, rabdomyolyse, nierfalen, hepatomegalie, metabole acidose, hyperkaliëmie en hyperlipidemie. Risicofactoren hierbij zijn: verminderde zuurstoftoevoer naar de weefsels, sepsis, ernstige neurologische schade en het gebruik van een propofoldosering > 4 mg/kg/uur langer dan 48 uur.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contraindicaties bij kinderen

Propofol Lipuro niet toepassen bij kinderen die overgevoelig zijn voor pinda of soja.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Overgevoeligheid en Brugada-syndroom, vanwege een verhoogd risico op hartritmestoornissen.

 

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Cave tensiedaling bij snel inspuiten. Pijnlijk bij toedienen: eventueel lidocaine toevoegen. Propofol lipuro is minder pijnlijk bij inspuiten dan propofol. 

Propofol is een lipide formulering. Dit kan hyperlipidemie veroorzaken. Kinderen hebben een groter risico op 'fat overload'-syndroom (let in het bijzonder op bij een ketogeen dieet). Controleer plasmalipidenspiegels.

Cave propofol infusie syndroom.

Niet toepassen voor de algehele anesthesie bij kinderen < 1 maand; neonaten hebben een aanzienlijk verminderde klaring met een grote interindividuele variatie, hierdoor kan relatieve overdosering optreden met ernstige cardiovasculaire depressie.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Misbruik door en afhankelijkheid van propofol zijn gemeld. Toepassing van propofol zonder de borging van een gezekerde luchtweg kan leiden tot fatale respiratoire complicaties.

Bij toediening aan epilepsie-patiënten is er kanstoename op convulsies; met vertraging kunnen epileptiforme bewegingen optreden, de vertraging kan variëren van enkele uren tot dagen.

Bij sedatie voor intensive care zorg zijn risicofactoren voor metabole aandoeningen en orgaanfalen:
- verminderde zuurstoftoevoer naar de weefsels;
- ernstige neurologische schade en/of sepsis;
- hoge doseringen van: vasoconstrictoren, steroïden, inotrope middelen en/of propofol (> 4 mg/kg/uur gedurende > 48 uur).

Bij een verlaagd albuminegehalte (bv. door gestoorde lever- of nierfunctie) kan hemolyse optreden door lysolecithine, een ontledingsproduct van de emulgator ei-fosfatide.

Houd rekening met de lipiden in de propofol-emulsie als de patiënt tegelijkertijd i.v. lipiden krijgt toegediend (bv. als onderdeel van totaal parenterale voeding).

Controleer de plasmalipidenspiegels bij patiënten met meer kans op het 'fat overload'-syndroom.

Patiënten met mitochondriale aandoeningen kunnen gevoelig zijn voor verergering van hun aandoening bij het ondergaan van anesthesie, ingrepen en intensive carezorg. Vroege vormen van verergering van mitochondriale ziekte en het propofolinfusiesyndroom kunnen op elkaar lijken. Behoud normothermie en zorg voor voldoende koolhydraten en hydratie.

Kan soja bevatten; niet toepassen bij overgevoeligheid voor pinda's en soja.

Dagelijkse bezigheden zoals autorijden kunnen enige tijd nadelig beïnvloed worden.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Niet relevant: het risico op ernstige hartritmestoornissen is verhoogd bij combinatie met andere middelen waarbij ernstige hartritmestoornissen zoals torsade de pointes zijn gemeld. Propofol wordt in de praktijk gebruikt in een bewaakte setting. 

Niet beoordeeld: bij combinatie met lokale anesthetica, inhalatie-anesthetica, opioïden, benzodiazepineagonisten, geneesmiddelen voor premedicatie en spierrelaxantia is verlenging en versterking van de anesthesie, versterking van de ademhalingsdepressie en versterking van de circulatoire depressie mogelijk. Bij combinatie met lokale anesthetica kan een lagere dosering nodig zijn.
De sedatieve werking van alcohol en andere centraal-depressieve stoffen kan worden versterkt.
Fentanyl kan de plasmaconcentratie van propofol tijdelijk verhogen en versterkt de mate van apneu.
Bradycardie en hartstilstand kunnen voorkomen bij combinatie met suxamethonium en neostigmine.
Valproïnezuur kan de behoefte aan propofol voor algehele anesthesie verlagen.

ALGEMENE ANAESTHETICA

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

GEHALOGENEERDE KOOLWATERSTOFFEN

Desfluraan

Suprane
N01AB07

Isofluraan

Sedaconda
N01AB06

Sevofluraan

Sevorane
N01AB08
BARBITURATEN

Thiopental

Pentothal
N01AF03
OPIOIDE ANAESTHETICA

Alfentanil

Rapifen
N01AH02
N01AH01

Remifentanil

Ultiva
N01AH06

Sufentanil

Sufenta, Dzuveo
N01AH03
OVERIGE ALGEMENE ANAESTHETICA

Esketamine

Ketanest S
N01AX14

Etomidaat

Etomidaat lipuro
N01AX07
N01AX11

Referenties

  1. Rademaker C.M.A. et al, Geneesmiddelen-Formularium voor Kinderen, 2007
  2. Bray RJ., Propofol infusion syndrome in children., Paediatr Anaesth, 1998, 8(6), 491-9
  3. Hatch DJ, Propofol infusion syndrome in children, Lancet, 1999, 353:, 1117-8
  4. Wolf A, et al, Impaired fatty acid oxidation in propofol infusion syndrome, The Lancet, 2001, 357, 606-607
  5. Wolf A et al, Propofol infusion in children: when does an anesthetic tool become an intensive care liability?, Pediatric anesthesia, 2004, 14, 435-438
  6. Vasile B et al, The pathophysiology of propofol infusion syndrome: a simple name for a complex syndrome, Intensive Care Med, 2003, 29, 1417-1425
  7. B. Braun Melsungen AG, SPC Propofol Lipuro 10 mg/ml (RVG 24720) 09-01-2019, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  8. Bayer BV, SPC Recofol (RVG 103669), www.cbg-meb.nl, Geraadpleegd 27 oktober 2010, http://db.cbg-meb.nl/IB-teksten/h103669.pdf
  9. ZorgInstituut Nederland, (Eigenschappen,Bijwerkingen, Contra-indicaties, Waarschuwingen en voorzorgen, Interacties), Geraadpleegd 04 feb 2020
  10. AstraZeneca BV, SmPC Diprivan (RVG 11549) 25-08-2022, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  11. Informatorium Medicamentorum, (Interacties, nierfunctiestoornissen), Geraadpleegd 04 feb 2020
  12. Werkgroep Neonatale Farmacologie NVK sectie Neonatologie, Expert opinie, 13 november 2018
  13. Allegaert, K., de Hoon, J. et al, Maturational pharmacokinetics of single intravenous bolus of propofol., Paediatr Anaesth, 2007, 17(11), 1028-34
  14. Allegaert, K., Peeters M. et al, Inter-individual variability in propofol pharmacokinetics in preterm and term neonates., Br J Anaesth, 2007, 99(6), 864-70
  15. Dekker, J. et al., Sedation during Minimal Invasive Surfactant Therapy in Preterm Infants, Neonatology, 2016, 109(4), 308-13
  16. Descamps, C. S. et al, Propofol for sedation during less invasive surfactant administration in preterm infants., Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed, 2017, 102(5), F465
  17. Ghanta, S., et al , Propofol compared with the morphine, atropine, and suxamethonium regimen as induction agents for neonatal endotracheal intubation: a randomized, controlled trial, Pediatrics, 2007, 119(6), e1248-55
  18. Murat, I. et al, Pharmacokinetics of propofol after a single dose in children aged 1-3 years with minor burns. Comparison of three data analysis approaches., Anesthesiology, 1996, A84(3), 526-32
  19. Nauta, M. et al, Propofol as an induction agent for endotracheal intubation can cause significant arterial hypotension in preterm infants, Paediatr Anaesth, 2011, 21(6), 711-2
  20. Papoff, P. et al, Effectiveness and safety of propofol in newborn infants., Pediatrics, 2008, 121(2), 448; author reply 448-9
  21. Penido, M. G. et al, Propofol versus midazolam for intubating preterm neonates: a randomized controlled trial., J Perinatol, 2011, 31(5), 356-60
  22. Raoof, A. A.et al, Propofol pharmacokinetics in children with biliary atresia., Br J Anaesth, 1995, 74(1), 46-9
  23. Saint-Maurice, C. et al, Pharmacokinetics of propofol in young children after a single dose, Br J Anaesth, 1989, 63(6), 667-70
  24. Simons, S. H. et al, Clinical evaluation of propofol as sedative for endotracheal intubation in neonates., Acta Paediatr , 2013, 102(11), e487-92
  25. Smits, A. et al, Propofol Dose-Finding to Reach Optimal Effect for (Semi-)Elective Intubation in Neonates., J Pediatr., 2016, 179, 54-60 e9
  26. Welzing, L. et al, Propofol as an induction agent for endotracheal intubation can cause significant arterial hypotension in preterm neonates, Paediatr Anaesth, 2010, 20(7), 605-11
  27. Dekker, J. et al, Sedation during minimal invasive surfactant therapy: a randomised controlled trial., Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed, 2019, 104(4), F378-F383

Wijzigingen

  • 03 februari 2023 15:33: Ondergrens dosering voor algemene anesthesie aangepat obv SmPC (was 3, nu 9 mg/kg/uur)
  • 10 maart 2021 13:09: Informatie over gebruik op de IC verwijderd: langdurig gebruik (van hoge doses) wordt in verband gebracht met het propofol-infusiesyndroom
  • 13 oktober 2020 10:49: Doseeraanbeveling voor neonaten toegevoegd op basis van expert opinie van Werkgroep Neonatale farmacologie
  • 13 oktober 2020 10:49: De beschikbare wetenschappelijk literatuur over de toepassing van propofol bij neonaten is beoordeeld. Dit heeft geleid tot de toevoeging van doseeradviezen voor (premature) neonaten, de toevoeging van PK data
  • 18 mei 2015 13:47: Kinetische gegevens bij kinderen zijn toegevoegd op basis van de SmPC Diprivan

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering